Wtyczki do WordPressa
WordPress daje wiele możliwości zarządzania treściami i wyglądem strony. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy chcemy rozszerzyć jego podstawowe funkcjonalności lub dostosować go do własnych potrzeb. Wtedy z pomocą przychodzą wtyczki.
W tym artykule wyjaśniam, czym są wtyczki, jak je zainstalować, gdzie szukać oraz które z wtyczek do WordPressa warto posiadać na swojej stronie.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, czym jest WordPress oraz inne CMSy, to zajrzyj do mojego wpisu pt. WordPress – jakie ma zalety i czym się wyróżnia wśród innych systemów CMS?
Spis treści
Czym są wtyczki do WordPressa?
Wtyczki nie są niczym innym jak małą aplikacją, która rozszerza podstawowe możliwości i funkcje WordPressa lub tworzy nowe funkcjonalności. Są pisane w języku PHP i mogą używać dodatkowych technologii takich jak CSS, JavaScript itp.
Jedną z podstawowych zasad używania WordPressa jest ta, by nie zmieniać jego kodu źródłowego. Oznacza to, że nie powinno się edytować plików WordPressa po to, żeby dodać nowe funkcjonalności. Jest to ważne, ponieważ w trakcie aktualizacji nadpisywane są wszystkie pliki źródłowe i zmiany wprowadzone przez użytkownika zostaną utracone. Aby się przed tym zabezpieczyć, korzysta się właśnie z wtyczek.
Przykładem wtyczki może być instalowana wraz z WordPressem wtyczka Hello Dolly. Wyświetla ona losowy cytat z piosenki w panelu administratora.
Jak powinny być tworzone wtyczki do WordPressa?
Wtyczki powinny być pisane zgodnie z wytycznymi z dokumentacji WordPressa oraz standardami programowania. Powinny również wykorzystywać dostępne funkcje WordPressa, np. odpowiadające za wyświetlanie zdjęć.
Zdarza się jednak, że twórcy wtyczek formułują własne funkcje, co może powodować problemy (i też łamie jedną z zasad programowania, by nie wymyślać koła od nowa).
Przykładem tutaj może być sytuacja, gdy na stronie zainstalowana została wtyczka A dodająca galerie. Wtyczka jednak tworzy galerie w oparciu o własne funkcje pobierania i wyświetlania zdjęć. Na stronie znajduje się również wtyczka B, która służy do wyświetlania zdjęć w formacie webP i działa w oparciu o hooki wykorzystujące wordpressowe funkcje do wyświetlania zdjęć (np. wp_get_attachment_image()). Wtyczka B nie jest zatem w stanie zmienić zdjęć wyświetlanych w galerii przez wtyczkę A, gdyż są one wyświetlane za pomocą innych funkcji niż te wordpressowe.
W środowisku WordPressa istnieje zasada, za wtyczki powinny odpowiadać za funkcjonalności, natomiast motywy za wygląd strony. Niestety jest to ze sobą mylone, zdarza się również, że trudno te kwestie od siebie oddzielić.
Jednym z ikonicznych przykładów wtyczek, które łamią tę zasadę, są wszelkiego rodzaju Page Buildery jak WP Bakery czy Elementor, gdzie to wtyczka odpowiada za wygląd i edycję strony.
Jak zainstalować wtyczkę do WordPressa?
Wtyczki do WordPressa można instalować na dwa sposoby – poprzez panel administratora lub manualnie, wysyłając pliki bezpośrednio na serwer np. za pomocą klienta FTP.
Instalacja wtyczki poprzez panel WordPressa
Aby zainstalować wtyczkę poprzez panel WordPressa, należy zalogować się na swoje konto i przejść do zakładki “Wtyczki” (aby ją widzieć, należy mieć uprawnienia administratora lub super administratora). Następnie należy kliknąć przycisk “Dodaj nową”.
W oknie, które się pojawi, mamy dwie opcje dodawania wtyczek:
- Poprzez wyszukiwarkę wtyczek i instalację ich z oficjalnego repozytorium WordPressa.
- Poprzez przesłanie paczki z wtyczką w formacie .zip.
Aby skorzystać z wyszukiwarki, wystarczy podać nazwę interesującej nas wtyczki i wyszukać ją w repozytorium. Gdy zobaczymy ją na liście, to wystarczy kliknąć “Zainstaluj”. Po instalacji mamy również opcję, aby od razu włączyć tak dodaną wtyczkę.
Jednak nie wszystkie wtyczki, które możemy chcieć dodać, znajdują się w repozytorium. Mogą to być np. płatne wtyczki pobrane ze stocków lub wtyczki pisane na zamówienie. Takie wtyczki można wgrać za pomocą przycisku “Wgraj wtyczkę na serwer”. Po jego kliknięciu pojawi się pole, w którym możemy dodać pliki wtyczki w formacie .zip.
Po wybraniu paczki wystarczy kliknąć “Zainstaluj”. Pojawi się informacja o statusie instalacji. Jeśli wszystko się uda, zobaczymy przycisk “Włącz wtyczkę”, który umożliwia włączenie wtyczki.
Ręczna instalacja wtyczki za pomocą FTP
Wtyczki można również instalować ręcznie, wgrywając ich pliki bezpośrednio na serwer. Jest to opcja dla bardziej zaawansowanych użytkowników.
W tym celu wygodnie jest skorzystać z klienta FTP, np. programu FileZilla lub połączyć się z serwerem za pomocą protokołu SSH, np. wykorzystując program PuTTY. Warto jednak wiedzieć, że nie wszystkie serwery wspierają połączenia SSH, a na niektórych trzeba taką opcję włączyć w ustawieniach hostingu.
Za pomocą klienta FTP należy połączyć się z serwerem, na którym znajduje się strona i przejść do katalogu wp-content/wp-plugins, a następnie wgrać do niego pliki wtyczki.
Często jednak wtyczka nie składa się z pojedynczego pliku, a pliki spakowane są w archiwum w formacie zip, tar lub tar.gz. Takich paczek nie rozpakujemy za pomocą klienta FTP, a przesyłanie pojedynczych plików może zająć dużo czasu. W takim wypadku wygodnie jest połączyć się z serwerem poprzez protokół SSH i rozpakować paczkę za pomocą odpowiednich komend (przykłady takich komend można znaleźć na stronie https://www.siteground.com/tutorials/ssh/archives/). Niektóre z serwerów oferują również możliwość wgrywania czy edycji plików, w tym ich rozpakowywanie, poprzez panel hostingu.
Gdy wtyczka zostanie wgrana i rozpakowana, powinniśmy ją widzieć na liście wtyczek w panelu administratora. Powinna być też możliwość jej włączenia.
Jak wyłączyć lub usunąć wtyczkę?
Gdy wiemy już jak się instaluje i włącza wtyczki, warto również wiedzieć, jak je wyłączyć i usunąć.
Wchodząc w zakładkę “Wtyczki” widzimy listę wszystkich zainstalowanych wtyczek, wraz z informacją, które z nich są aktywne. Na tej stronie możemy zarządzać wtyczkami – włączać je oraz usuwać.
Warto tutaj zwrócić uwagę na to, że tylko wyłączone wtyczki można usunąć. Zatem jeśli chcemy się jakiejś pozbyć, należy ją najpierw wyłączyć, a następnie usunąć.
Dobrze także pamiętać, że nawet wyłączone wtyczki, nadal są przechowywane na serwerze, zatem można mieć dostęp do ich kodu, co może tworzyć potencjalne podatności. Są też osoby, które nie aktualizują wyłączonych wtyczek, co powoduje kolejne ryzyko infekcji. Zatem najlepiej nie trzymać nieużywanych wtyczek na serwerze. W momencie, gdy będą one potrzebne, zawsze można je ponownie zainstalować.
Istnieje też inny sposób dezaktywacji i usuwania wtyczek – poprzez FTP. Ten sposób jest przydatny w momencie, gdy np. zainstalowana wtyczka wywołała błąd krytyczny i straciliśmy dostęp do strony. Aby wyłączyć taką wtyczkę, wystarczy zmienić nazwę katalogu, w którym się ona znajduje. Łączymy się ze stroną za pomocą klienta FTP lub protokołu SSH, przechodzimy do katalogu, w którym znajduje strona, do ścieżki wp-content/plugins i zmieniamy nazwę katalogu problematycznej wtyczki dodając np. _ na samym początku nazwy. Taki zabieg wymusza wyłączenie się wtyczki.
Z pomocą FTP lub SSH możemy również usunąć wtyczkę. Warto jednak pamiętać, że wtyczki mogą zmieniać również strukturę tabel w bazie danych strony i tworzyć nowe rekordy i tabele. Niektóre wtyczki podczas deinstalacji zostawiają dane w bazie. Niektóre natomiast podczas wyłączania dają użytkownikowi wybór: co chce zrobić z ustawieniami wtyczki zapamiętanymi w bazie danych. Usuwając wtyczkę bezpośrednio przez FPT, tracimy opcję wyboru i nie usuwamy danych z bazy. Wtedy zbędne zapisy w bazie danych trzeba usunąć ręcznie. Przed usunięciem wtyczki warto się zastanowić, co chcemy osiągnąć i dobrać metodą odpowiednią do naszych potrzeb.
Gdzie szukać wtyczek do WordPressa?
Wtyczki można znaleźć w oficjalnym repozytorium WordPressa. Jest ono dostępne na stronie https://wordpress.org/plugins/ oraz poprzez wyszukiwarkę wtyczek w panelu administratora.
Zaletą wtyczek, które znajdują się w repozytorium jest to, że aby się w nim znaleźć, muszą one spełniać narzucone przez WordPressa wymagania dotyczące jakości kodu oraz bezpieczeństwa. Oczywiście nie daje to gwarancji, że taka wtyczka będzie działać na naszej stronie i nie będzie w niej żadnych podatności, jednak jest to pewien sposób na ich ograniczenie.
Wtyczki, które znajdują się w oficjalnym repozytorium, poza opisem i autorem, posiadają również takie informacje jak m.in.:
- ocena,
- liczba pobrań,
- historia aktualizacji,
- wersje PHP, WordPressa i bazy danych z którymi działają.
Innym miejscem, w którym można szukać wtyczek są różne stocki. Do popularnych można zaliczyć Themeforest czy Code Canion. Warto wspomnieć, że – w przeciwieństwie do repozytorium WordPressa – wtyczki na stockach mogą być płatne, nie muszą też spełniać standardów narzucanych przez samego WordPressa.
Ostatnią opcją jest zatrudnienie programisty, które napisze wtyczkę od podstaw. Nie jest to oczywiście rozwiązanie, na które zdecyduje się każdy, jednak w niektórych wypadkach jest konieczne (np. gdy potrzebujemy rozwiązania skrojonego na nasze potrzeby). Trzeba bowiem pamiętać, że gotowe wtyczki nie zawsze w 100% spełniają nasze wymagania i potrzeby.
Polecane i często używane wtyczki do WordPressa
Poniżej przedstawiam zestawienie najczęściej pobieranych wtyczek oraz listę takich, które warto mieć na swojej stronie.
Najczęściej pobierane wtyczki do WordPressa
Na dzień pisania tego artykułu do wtyczek najczęściej pobieranych z oficjalnego repozytorium WordPressa można zaliczyć:
- Wtyczki z ponad 5 mln pobrań:
- Wtyczki z ponad 2 mln pobrań:
- Wtyczki z ponad 1 mln pobrań:
Polecane wtyczki do WordPressa
Poniżej lista wtyczek, które mogę polecić i mogą okazać się przydatne na Twojej stronie:
- Yoast SEO – wtyczka, która pozwala na częściową optymalizację strony pod kątem SEO. Umożliwia lepsze zarządzanie sitemapą, ustawianie własnych meta tytułów i opisów stron, blokowanie wyświetlania się niektórych stron i typów treści za pomocą noindex itp.
- WPML – wtyczka, która umożliwia dodawanie wersji językowych do WordPressa. Jest płatna, jednak z wszystkich wtyczek językowych jakie testowałam, ta jest według mnie najlepsza. Umożliwia tworzenie wersji językowych w katalogu, subdomenie lub na osobnej domenie, dodaje przełącznik języka, posiada nawet opcje automatycznych tłumaczeń. Pozwala także na tłumaczenie nie tylko treści stron, ale również dodatkowych elementów, jak fraz umieszczonych w motywie czy w dodatkowych polach WordPressa.
- Woocommerce – wtyczka, która umożliwia stworzenie sklepu internetowego na WordPressie. Posiada wiele rozszerzeń (niektóre z nich są płatne) i pozwala na dostosowanie sklepu do swoich potrzeb.
- Regenerate Thumbnails – przydatna wtyczka, gdy chcemy zregenerować wielkości zdjęć na stronie. Opcja ta się przydaje np. po zmianie motywu.
- Filenames to latin – wtyczka, która sanityzuje nazwy plików w mediach. Warto dbać o to, by pliki nie miały znaków specjalnych w nazwach, ponieważ nie wszystkie serwery są w stanie prawidłowo obsłużyć takie pliki i może to rodzić problemy. Zdarzyło mi się, że po przeniesieniu strony na nowy serwer, zdjęcia przestały się wyświetlać, właśnie dlatego, że posiadały znaki specjalne w nazwach, a serwer nie umiał sobie z tym poradzić.
- WP Super Cache – wtyczka do cachowania, która pozwala na przyspieszenie ładowania się strony. Generuje ona statyczne pliki HTML podstron. Gdy dana podstrona posiada taką wygenerowaną wersje, to ona będzie zwrócona do przeglądarki. W innym wypadku serwer musiałby przetworzyć kod PHP i pobrać dane z bazy danych, co trwałoby dłużej.
- Duplicator – WordPress Migration & Backup Plugin – ta wtyczka pozwala w łatwy i szybki sposób wykonać kopię zapasową strony i bazy danych.
- Contact Form 7 – wtyczka umożliwiająca dodawanie formularzy kontaktowych na stronie.
- Classic Editor – przydatna wtyczka dla stron, które z jakiegoś powodu nie mogą wspierać nowego edytora blokowego lub gdy generuje on błędy (na przykład w przypadku, gdy któraś z wtyczek lub motyw nie zostały zaktualizowane i nie są kompatybilne z nowszymi wersjami WordPressa).
Jak widać – wtyczki do WordPressa pozwalają ułatwić i przyspieszyć pracę z tym systemem zarządzania treścią. Dają również możliwość rozbudowy jego funkcjonalności. Warto pobierać wtyczki z zaufanych źródeł oraz dbać o porządek na swojej stronie i nie trzymać nieaktualizowanych lub nieużywanych wtyczek.
Przydatne linki: